Đêm 12/6 theo giờ Việt Nam, tại giải Euro 2021, trận đấu giữa Đan Mạch gặp Phần Lan đã xảy ra một việc hiếm gặp trên sân cỏ, cầu thủ Eriksen thuộc đội tuyển Đan Mạch bất ngờ đột quỵ khi đang thi đấu. Rất may anh đã được sơ cứu tại chỗ trên sân rất sớm và chuyên nghiệp nên đã bảo tồn được mạng sống và chức năng thần kinh. Hiện tại chân sút 29 tuổi đã tỉnh táo trở lại. Vậy đột quỵ là gì?
Đột quỵ hay còn được gọi là tai biến mạch máu não. Đây là tình trạng não bộ bị tổn thương nghiêm trọng do tắc nghẽn hoặc vỡ mạch máu não, khiến việc vận chuyển máu để nuôi dưỡng não bộ bị gián đoạn. Gây thiếu hụt dinh dưỡng, oxy cho các tế bào não. Nếu không được hỗ trợ sớm, tình trạng này chỉ diễn ra trong vòng vài phút đã có thể làm chết các tế bào não, gây biến chứng vô cùng nguy hiểm, và có thể dẫn đến tử vong.
Có hai loại đột quỵ hiện nay.
– Nhồi máu não: Còn gọi là thiếu máu não cục bộ, được xem là tình trạng giảm lưu lượng máu cung cấp đến cơ quan não một cách đột ngột, khiến cho động mạch não bị thuyên tắc một phần hoặc toàn phần. Tình trạng nhồi máu não chiếm đại đa số những ca lâm sàng đột quỵ thường gặp, với tỉ lệ khoảng 80%.
. Có 3 nguyên nhân chính làm tắc nghẽn mạch máu não, thiếu máu não: bệnh ở tim hình thành cục máu đông, theo dòng máu lên não khiến tắc mạch máu não; xơ vữa động mạch; tăng huyết áp làm hư hại các mạch máu nhỏ.
– Xuất huyết não: Có tên gọi khác là xuất huyết nội sọ, là một trường hợp khác của tai biến mạch máu não, xảy ra tình trạng máu động mạch tràn vào nhu mô não đột ngột, gây tổn thương não cấp tính. Mặc dù tỷ lệ của xuất huyết não thấp hơn nhồi máu não rất nhiều, chỉ chiếm khoảng 20%; nhưng tình trạng bệnh lý này có mức độ nguy hiểm cao hơn, gây biến chứng nặng nề và tỷ lệ tử vong cao.
. Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, trong đó tăng huyết áp là nguyên nhân hàng đầu. Các nguyên nhân khác bao gồm: Dị dạng mạch máu não, thoái hóa mạch máu, khối u hay bất thường về đông máu.
Hậu quả do đột quỵ gây ra hậu quả vô cùng nghiêm trọng.
Tổ chức Y tế thế giới ghi nhận, đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 2 trên thế giới, mỗi năm có khoảng 6,5 triệu người tử vong; tương đương mỗi 6 giây có một ca tử vong do đột quỵ.
Ngoài ra, đột quỵ còn gây tàn phế cho người bệnh, có hơn 17 triệu ca bệnh mỗi năm, đây là nguyên nhân hàng đầu trên thế giới. Trung bình 6 người có một người bị đột quỵ, nếu như không có biện pháp phòng tránh kịp thời.
Theo thông tin từ Bộ Y tế tại Việt Nam, mỗi năm nước ta có khoảng 200.000 trường hợp đột quỵ, là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, có tỷ lệ từ 10-20%, cao hơn nhiều lần so với một số nguyên nhân tử vong phổ biến khác. Trong các trường hợp bệnh nhân sống sót sau đột quỵ thì khả năng tàn phế, lệ thuộc cao. 10-13% bệnh nhân tàn phế, nằm liệt giường; 12% hồi phục một phần; 25% bệnh nhân có thể độc lập đi lại.Đột quỵ gây nhiều hậu quả nặng nề về chi phí điều trị. Sau đột quỵ, bệnh nhân thường khó hòa nhập trở lại với cuộc sống bình thường, gây nhiều ảnh hưởng về kinh tế, chi phí thuốc, điều trị, hồi phục… Với người nhà bệnh nhân, đột quỵ tạo gánh nặng kinh tế trực tiếp, thông qua việc mất sức lao động. Ảnh hưởng kinh tế gián tiếp thông qua việc chăm sóc, điều trị cũng như những áp lực về mặt tinh thần.
Cấp cứu người đột quỵ như thế nào?
Khi phát hiện người có các dấu hiệu đột quỵ, cần xử trí đúng cách:
– Đỡ người bệnh để không bị té ngã gây chấn thương.
– Để người bệnh nằm xuống chỗ thoáng, nghiêng qua một bên nếu nôn ói. Móc hết đàm, nhớt để bệnh nhân dễ thở.
– Gọi xe đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất.
– Đưa người bệnh vào bệnh viện càng nhanh càng tốt, để có thể cứu sống kịp thời các phần não chưa chết nhưng đang bị thiếu máu nuôi, đang bị sặc, bị chèn ép.
– ĐẶC BIỆT LƯU Ý: Không tự ý cho uống hoặc nhỏ thuốc hạ huyết áp hay bất kỳ loại thuốc nào khác.